neusaap

De neusaap (Nasalis larvatus), ook wel bekend als de bekantan, is een unieke en fascinerende primatensoort die alleen voorkomt in de regenwouden van Borneo (Maleisië, Indonesië en Brunei). Deze apen staan bekend om hun karakteristieke uiterlijk en bijzondere gedrag. Hier is alles wat je moet weten:

Uiterlijk

• Neus: Zoals de naam al doet vermoeden, heeft de mannelijke neusaap een extreem grote, hangende neus. Deze neus kan tot wel 10 cm lang worden en wordt waarschijnlijk gebruikt om indruk te maken op vrouwtjes en rivalen. Vrouwtjes en juvenielen hebben kleinere, stompere neuzen.
• Vacht: Neusapen hebben een roodbruine tot goudkleurige vacht op hun rug en een lichtere buik. Hun ledematen zijn vaak grijzig.
• Lichaamsbouw: Ze hebben een slanke bouw met lange armen en benen, ideaal voor het bewegen door bomen. Volwassen mannetjes zijn groter dan vrouwtjes en wegen 16-22 kg, terwijl vrouwtjes 7-12 kg wegen.

Gedrag en leefstijl

• Leefgebied: Ze leven voornamelijk in mangrovebossen, kustgebieden en langs rivieren. Ze zijn semi-aquatisch en goede zwemmers, uniek onder primaten.
• Sociale structuur: Neusapen leven in haremgroepen van één dominant mannetje met meerdere vrouwtjes en hun jongen. Mannetjes die geen harem leiden, vormen vaak vrijgezellengroepen.
• Dieet: Neusapen zijn herbivoren. Ze eten voornamelijk bladeren, onrijpe vruchten en zaden. Hun complexe maag stelt hen in staat om taaie, vezelrijke planten te verteren.

Voortplanting

• Paring: De grote neus van de mannetjes speelt een rol in seksuele selectie; vrouwtjes kiezen vaak mannetjes met een grotere neus.
• Jongen: Na een draagtijd van ongeveer 166 dagen wordt meestal één jong geboren. Moeders verzorgen hun jongen intensief, terwijl mannetjes een beschermende rol spelen.

Bedreigingen en bescherming

• Status: De neusaap staat op de Rode Lijst van de IUCN als bedreigd door verlies van leefgebied, jacht en verstoring door menselijke activiteiten.
• Habitatverlies: Ontbossing voor palmolieplantages, houtkap en menselijke nederzettingen bedreigen hun leefomgeving.
• Bescherming: Beschermde gebieden zoals nationale parken op Borneo (bijv. het Kinabatangan Wildlife Sanctuary) zijn cruciaal voor hun voortbestaan. Ook ecotoerisme draagt bij aan bewustwording en financiering van conservatie.

Leuke weetjes

1. Zwemmers bij uitstek: Neusapen kunnen tot 20 meter diep duiken en hebben zwemvliezen tussen hun tenen en vingers.
2. Luidruchtig gezelschap: Ze communiceren via een breed scala aan geluiden, waaronder waarschuwingen en "hoeven" die de sociale hiërarchie benadrukken.
3. Unieke spijsvertering: Hun buik ziet er vaak opgeblazen uit vanwege hun gespecialiseerde maag, die hen helpt moeilijk verteerbare planten te verwerken.

De neusaap is een belangrijk symbool van Borneo en wordt vaak afgebeeld in lokale folklore en toeristische campagnes. Hoewel ze met uitsterven bedreigd zijn, geven natuurbehoud en duurzaam toerisme hoop voor de toekomst van deze opmerkelijke apensoort.