Nachtpauwoog

De **nachtpauwoog** (Saturnia pavonia) is een indrukwekkende nachtvlinder die behoort tot de familie van de **Saturniidae**, ook wel pauwoogvlinders genoemd. Het is de grootste nachtvlinder van Noordwest-Europa en komt ook in Nederland en België voor. Hier is een uitgebreid overzicht over deze bijzondere vlinder:

---

### **Uiterlijk**

- **Spanwijdte**:

- Mannetjes: 50-65 mm.

- Vrouwtjes: 60-80 mm.

- **Kleur en patroon**:

- Beide geslachten hebben een herkenbaar vleugelpatroon met grote, oogachtige vlekken op alle vier de vleugels. Deze vlekken dienen als afschrikmiddel tegen roofdieren.

- Mannetjes: Overwegend rood- en oranjetinten, met fijnere, donkerdere lijnen.

- Vrouwtjes: Grijsbruin met een lichtere basis, wat hen beter camoufleert.

- **Antenne**:

- Mannetjes hebben sterk geveerde antennes, wat hen helpt bij het opsporen van de feromonen van vrouwtjes.

- Vrouwtjes hebben minder geveerde antennes.

---

### **Levenscyclus**

De nachtpauwoog heeft één generatie per jaar en kent een complete metamorfose:

1. **Ei**:

- De vrouwtjes leggen hun eitjes in kleine groepjes op takken of bladeren van waardplanten.

- De eitjes zijn klein, rond en crèmekleurig.

2. **Rups**:

- De rupsen doorlopen meerdere stadia (instars) en veranderen daarbij van kleur:

- Jong: Zwart met lichte stekels.

- Oudere stadia: Felgroen met zwarte ringen en gele knobbeltjes.

- Lengte: Tot 7 cm.

- Voedsel: Ze eten bladeren van diverse waardplanten, zoals wilg, sleedoorn, braam, en meidoorn.

3. **Pop**:

- De rups verpopt zich in een stevige, bruine cocon die vaak tussen bladeren of in de grond wordt gemaakt.

- De pop overwintert en de volwassen vlinder komt in het voorjaar tevoorschijn.

4. **Volwassen nachtvlinder**:

- Levensduur: De volwassen vlinder leeft slechts enkele dagen en eet niet, omdat hij geen functionele monddelen heeft.

- Hoofddoel: Voortplanting.

---

### **Leefgebied**

- De nachtpauwoog komt voor in open landschappen zoals heidevelden, bosranden, duinen en ruige graslanden.

- Verspreiding: Europa, van Noordwest-Europa tot delen van Centraal-Azië.

---

### **Gedrag**

- **Vliegperiode**:

- Volwassen nachtvlinders zijn actief van maart tot juni, afhankelijk van het klimaat en de locatie.

- **Voortplanting**:

- Mannetjes zijn bijzonder actief overdag en gebruiken hun geveerde antennes om vrouwtjes op kilometers afstand te detecteren.

- Vrouwtjes zijn vooral 's nachts actief en geven feromonen af om mannetjes te lokken.

---

### **Bescherming**

Hoewel de nachtpauwoog niet zeldzaam is, wordt hij in sommige gebieden bedreigd door:

- **Habitatverlies**: Door intensieve landbouw en stadsuitbreiding.

- **Gebruik van pesticiden**: Schadelijk voor rupsen en waardplanten.

- **Klimaatverandering**: Kan de timing van de levenscyclus verstoren.

---

### **Bijzonderheden**

- De naam "nachtpauwoog" verwijst naar de oogvlekken op de vleugels, die lijken op die van de dagpauwoog (een dagvlinder), maar de nachtpauwoog is een nachtactieve soort.

- De rupsen zijn opvallend en worden soms gekweekt door liefhebbers vanwege hun spectaculaire verschijning.

De nachtpauwoog is een fascinerende soort die een belangrijke rol speelt in het ecosysteem. Wil je meer weten over hoe je ze in de natuur kunt herkennen of hoe je ze kunt helpen beschermen?