De kakkerlak (orde Blattodea) is een fascinerend insect dat bekend staat om zijn overlevingsvermogen en aanpassingsvermogen. Hier is een uitgebreid overzicht:
Algemene kenmerken
Lichaamsbouw:
- Kakkerlakken hebben een plat, ovaal lichaam.
- Hun kleur varieert van lichtbruin tot bijna zwart, afhankelijk van de soort.
- Ze hebben lange voelsprieten en een gepantserde rug (het pronotum).
- Kakkerlakken hebben zes poten die speciaal aangepast zijn om snel te bewegen.
Maten:
- Ze variëren in grootte van ongeveer 1,5 cm tot meer dan 9 cm (bijvoorbeeld de reuzenkakkerlak uit Zuid-Amerika).
Vleugels:
- Veel soorten hebben vleugels, maar niet alle kakkerlakken vliegen. Sommige gebruiken hun vleugels alleen om te zweven of te ontsnappen.
Leefomgeving
- Kakkerlakken zijn extreem veelzijdig en leven in uiteenlopende omgevingen:
- Wilde soorten: Regenwouden, woestijnen, en andere natuurlijke habitats.
- Synantropische soorten: Huizen, restaurants, riolen, en schepen.
- Ze gedijen goed in warme, vochtige omstandigheden en zijn vooral actief 's nachts.
Gedrag
Voedsel:
- Kakkerlakken zijn alleseters (omnivoor).
- Ze eten voedselresten, papier, stof, en soms zelfs organisch afval zoals haar of dode insecten.
Overlevingsvermogen:
- Kakkerlakken kunnen weken overleven zonder voedsel en dagen zonder water.
- Ze staan bekend om hun weerstand tegen bestrijdingsmiddelen en hun vermogen om stralingsdoses te verdragen die veel hoger zijn dan voor mensen dodelijk zouden zijn.
Voortplanting:
- Kakkerlakken planten zich snel voort.
- Het vrouwtje legt eipakketjes, ootheca genoemd, die tientallen eitjes kunnen bevatten.
Bekende soorten
- Duitse kakkerlak (Blattella germanica):
- Klein, lichtbruin.
- Veel voorkomend in stedelijke gebieden.
- Amerikaanse kakkerlak (Periplaneta americana):
- Groot, roodbruin.
- Vaak in warme, vochtige omgevingen zoals kelders en riolen.
- Australische kakkerlak (Periplaneta australasiae):
- Lijkt op de Amerikaanse kakkerlak, maar met lichtere markeringen.
- Madagascarse sissende kakkerlak (Gromphadorhina portentosa):
- Bekend om zijn "sissende" geluid en populair in terraria.
Relatie tot mensen
- Nadelen:
- Kakkerlakken kunnen ziektes overbrengen, zoals salmonella en dysenterie.
- Hun aanwezigheid veroorzaakt allergieën en astma bij sommige mensen.
- Voordelen:
- Ze spelen een belangrijke rol in het ecosysteem door organisch afval af te breken.
- In sommige culturen worden ze gebruikt in de traditionele geneeskunde of als voedsel.